Het Steen is het oudste en misschien wel meest iconische gebouw van Antwerpen. Gebouwd in het begin van de 13de eeuw domineert de burcht al eeuwenlang de oevers van de Schelde. Van de 14de tot de 19de eeuw was het een gevangenis. In de vorige eeuw was het in gebruik als museum. In 2008 gingen de poorten van de burcht voor een tijdje dicht. Vandaag is Het Steen herrezen als het toeristisch onthaalcentrum van de stad, waar bewoners én bezoekers terechtkunnen voor informatie, boekingen, tentoonstellingen en een belevingsparcours. 

In zijn lange geschiedenis werden aan het monument vele aanpassingen en onderhoudswerken gedaan, vaak zonder het grotere plaatje voor ogen te houden. Dat was ditmaal niet het geval. Voor het eerst kreeg Het Steen een restauratie met een totaalvisie die het gehele gebouw, inclusief verleden en toekomst, omvatte. Dit gebeurde vanuit de ambitie om het erfgoed op een duurzame en creatieve manier in te schakelen in de stadsontwikkeling.

In het historische deel van de burcht kreeg de geschiedenis absolute voorrang. De interieurs zijn gerestaureerd, technieken zijn er weggewerkt in open haarden, sierlijsten en erkers. Een grote aanbouw uit de jaren 1950, met zo goed als geen erfgoedwaarde, is verdwenen en vervangen door een goed geïntegreerde maar toch veel besproken nieuwbouw van noAarchitecten. Die fungeert onder andere als ontvangstterminal voor passagiers van cruiseschepen. Goed geplaatste doorkijken op de verdiepingen bieden er een uitzicht over de oude stad. 

De nieuwbouw sluit vrijwel naadloos aan bij de oude burcht. De strakke volumeopbouw is nooit dominant. De keuze voor bakstenen in zachte bruine en grijze tinten, is geïnspireerd op de zandsteen en Doornikse hardsteen waarmee het monument is gebouwd. Het kleurverloop werd vastgelegd in samenwerking met kunstenaar Pieter Vermeersch. Het zorgt voor een visuele continuïteit op de site. De geslotenheid van de nieuwe, doorgetrokken burchtmuur is functioneel: Het Steen is onderdeel van het Sigmaplan en kan Antwerpen mee beschermen tegen een stijgend waterpeil. 

Het Steen is vandaag vrij toegankelijk voor het publiek. Dankzij de nieuwe functies is het een plek geworden waar elke Antwerpenaar regelmatig eens zal langsgaan. Een wandeling langs de kaaien brengt je tot boven in de nieuwe uitkijktoren, die geopend is van 10u tot 22u. Daar heb je een prachtig uitzicht over de stad en de rivier. Oud en nieuw gaan hier op stijlvolle wijze hand in hand, zonder elkaar in de weg te staan. 

Het Steen is de winnaar van de Onroerenderfgoedprijs 2022.