GENT - Gildehuis van de Vrije Schippers

Gent
Het gildehuis van de Vrije Schippers krijgt opnieuw een link met de Gentse haven.

Op de Graslei, in de historische kuip van Gent, is het gildehuis van de Vrije Schippers in zijn oude glorie hersteld. Het pand stond al een tijdje te verkommeren, en bracht North Sea Port op het idee om het aan te kopen en in te richten als representatiehuis. Eén totaalrestauratie later doet dit nieuwe Havenhuis dienst als interne werkplek en vergaderruimte. De gelijkvloerse verdieping en de kelder zijn toegankelijk voor het publiek, met ruimte voor een kleine tentoonstelling en recepties.  

Meerdere vooronderzoeken, uitgevoerd door de KULeuven, de UGent, het Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium en enkele particuliere onderzoeksbureaus, brachten de verschillende historische lagen van dit in oorsprong 16de-eeuwse monument in kaart. De ontwerpers gingen omzichtig te werk met het aanwezige erfgoed, om elke verdieping een nieuwe functie te geven. De zolder is nu een vergaderzaal onder een fraaie dakkap. Op de eerste en tweede verdieping zijn werkplekken en vergadersalons terug te vinden. Het gelijkvloers, met haar prachtig gerestaureerde neogotische muurschilderingen, is een indrukwekkende ontvangstruimte. 

Alle authentieke details bleven bewaard bij deze herbestemming. De 16e-eeuwse voorgevel van witte Balegemse kalksteen in Brabantse gotiek, naar het ontwerp van bouwmeester Christoffel van den Berghe, is piekfijn gerestaureerd. De Bourgondische kruisen, de basreliëfs met voorstelling van de schippers, het karveel boven de inkomdeur en de verschillende wapenschilden zijn weer leesbaar gemaakt. Waterlijsten werden functioneel hersteld en van lood voorzien. Het schrijnwerk met glas in lood en hang- en sluitwerk en de luiken werden minutieus hersteld. Ook de eerdere restauratie van 1913 werd naar waarde geschat. Zo werd de interieurbeschildering met marouflages, het sjabloonwerk, de veelkleurige tegelvloeren en het verfijnde binnenschrijnwerk vakkundig gerestaureerd. 

Omwille van de energiezuinigheid kreeg het dak een isolatiepakket en zijn de ramen voorzien van achterzetbeglazing, zonder dat dit de erfgoedwaarde aantast. De nieuwe toevoegingen in het interieur zijn bijzonder verfijnd vormgegeven en brengen een hedendaagse eenheid in het gebouw. Omwille van het moderne comfort werd op meerdere verdiepingen een technisch volume binnengebracht, dat volledig losstaat van het historische interieur. In de tuin biedt een subtiele glazen constructie toegang tot de feestzaal in de kelder.

Dat een havenbedrijf onderkomen vindt in dit gildehuis, is een logische verderzetting van de geschiedenis van het gebouw. Speciaal voor deze restauratie startte men met een nieuwe ontginning van Balegemse witsteen. Dat is niet alleen een stimulans voor de lokale economie, het kan ook een duwtje in de rug zijn voor andere restauratieprojecten met dezelfde materiaalnoden. 

In 2019 was het gildehuis van de Vrije Schippers winnaar van de Onroerenderfgoedprijs. Callebaut-architecten kreeg van de jury een Eervolle Vermelding.
 

Project
Herbestemming tot Havenhuis
Oorspronkelijke functie
gildehuis
Nieuwe functie
representatiehuis van havenbedrijf
Bescherming
als monument sinds 1943
Oplevering
2019
Premie
deels bekostigd met een erfgoedpremie
Ontwerper
Callebaut-architecten