LANAKEN - Waterburcht Pietersheim

Lanaken
Eeuwenoude ruïne wordt hedendaagse toegangspoort

De site Pietersheim kende sinds haar ontstaan in de 12de eeuw verschillende functies, van verdedigingsburcht en munitiedepot tot woonhuis en stal. Bij aanvang van de herbestemmingswerken in 2009 was de burchtruïne meer een interessante verzameling van restanten dan een volwaardig gebouw. Van een klassieke restauratie was hier dus geen sprake, maar eerder van een consolidatie van de site, met het oog op de ontsluiting als een van de toegangspoorten van het Nationaal Park Hoge Kempen.

Hedendaagse ingrepen waren onvermijdelijk, maar bleven beperkt. Men koos er wel voor ze steeds duidelijk zichtbaar toe te voegen aan de middeleeuwse ruïne. Een nieuw platform in het poortgebouw biedt een prachtig zicht op het burchtplein en het omliggende park. Via een zwevend pad in staal en hout krijg je toegang tot historische info, die her en der over de site verspreid staat. Gaandeweg kom je als bezoeker ook meer te weten over de Hoge Kempen.

De verdwenen fundamenten van oudere fases van de site worden op de begane grond geëvoceerd door middel van schanskorven en taluds. De omgeving van de waterburcht werd op een gelijkaardige, aanvullende manier aangelegd. Dit zorgt voor een verrassingseffect dat uitnodigt om op verkenning te gaan op de site. Bij de realisatie maakte men vooral gebruik van natuurlijke elementen die thuishoren in de omliggende weiden en grachten van het Pietersbos.

Dankzij de resultaten van het voorafgaand archeologisch onderzoek kon men het rijke verleden van Pietersheim aanvullen en visualiseren. De vondsten kregen een plek in het bezoekerscentrum, dat tussen de bouwkundige resten uit de 12de en 20ste eeuw in geschoven werd. Hier wordt aan de hand van een 3D-kijkdoos de geschiedenis van de burcht verteld. Computersimulaties helpen om alles weer tot leven te brengen.

In 2010 was Pietersheim winnaar van de Vlaamse Monumentenprijs.

Project
Toegangspoort tot Nationaal Park Hoge Kempen
Oorspronkelijke functie
burcht en kasteel
Nieuwe functie
museum over de geschiedenis van de burchtsite – bezoekerscentrum van het Nationaal Park
Bescherming
als monument sinds 1996
Aanleiding opgraving
documenteren van de bedreigde zones van de restauratie – aanvullingen van eerder onderzoek
Oplevering
2010
Premie
deels bekostigd met een erfgoedpremie van € 3.636.863,10, verdeeld over 3 fasen
Ontwerper
Team Van Meer, Hasselt
Bedrijf
ARON bvba