MAASEIK - Volmolen

Maaseik
Een danshuis in een oude watermolen.

De naam van deze watermolen verwijst naar de oorspronkelijke volmolen uit de 17de eeuw. In een volmolen werd wol nabewerkt om de kwaliteit te verbeteren. Vandaag staat op deze plek langs de Bosbeek een 19de-eeuwse graanmolen. Tot voor kort was dit bakstenen gebouw met houten sluiswerk in bijzonder slechte staat, door jarenlange verwaarlozing. De sluizen waren verdwenen, het ijzeren waterrad lag in de beek te roesten. In 2018 werd met een beheersplan voor de gehele site de basis gelegd voor een bijzondere restauratie en herbestemming tot danshuis. 

Het binnenste molenwerk is geconserveerd. Aan de buitenkant kwam er een nieuw houten sluiswerk. De restanten van het rad zijn terug geassembleerd en aangevuld met nieuwe elementen in hetzelfde materiaal, waardoor het weer kan draaien. De molen zelf is echter niet meer maalvaardig. Latere toevoegingen aan het gebouw werden zorgvuldig losgemaakt van het oudste deel en verwijderd, waardoor de molen terug zijn originele uitzicht heeft. De scheefgezakte muren zijn drooggelegd en hersteld, en gestabiliseerd met een nieuwe fundering. Het originele dakgebinte kreeg een nieuwe dakbedekking. De vormgeving van het vernieuwde schrijnwerk gaat terug tot de oudere typologie in eik. De weer opengemaakte poortopening geeft de molen een meer uitnodigend karakter. 

Glas is een belangrijk materiaal in dit gerestaureerde monument. Een verdwenen stuk muur aan de achterzijde van de molen is vervangen door glas, en er is een groot glazen volume toegevoegd, waarin een danszaal is ondergebracht. Deze uitbreiding hecht zich slechts minimaal aan de bestaande bebouwing, waardoor het monument zelf het belangrijkste gebouw op de site blijft. Dankzij de doorkijk die hierdoor gecreëerd werd, blijven het oude gebouw en het landschap eromheen steeds optimaal zichtbaar. Dit effect wordt versterkt door de grote spiegelwand in de danszaal. 

De ontwerpers creëerden vanuit het monument een sterke visuele relatie met de danszaal in het nieuwe volume. Die uitbreiding kreeg bewust een hedendaagse en open vormgeving, zodat de impact op het landschap en het erfgoed minimaal is. Bij hoge waterstanden kan het water zelfs onder de uitbreiding door wegvloeien naar de lager gelegen beek en de weilanden aan de achterzijde. De specifieke en waardevolle omgeving van de Bosbeek is zodanig geïntegreerd in deze restauratie, dat de hele site er versterkt uitgekomen is. Dit project zorgt, samen met de restauratie van andere molens, mee voor de opwaardering van het snoer van watermolens in de Bosbeekvallei. Het levert een belangrijke bijdrage aan het herstel van de Bosbeek als een drager van geschiedenis, cultuur en natuur. De Volmolen zelf is door zijn nieuwe bestemming een ware ontmoetingsplaats geworden.
 

Project
Herbestemming van een watermolen
Oorspronkelijke functie
watermolen
Nieuwe functie
danszaal
Bescherming
als monument sinds 1993
Oplevering
2018
Premie
deels bekostigd met een erfgoedpremie
Ontwerper
Architectuurdepot Maasmechelen