MECHELEN - De Zalm

Mechelen
Restauratie van twee indrukwekkende renaissancegevels in Mechelen.

‘In den Grooten Zalm’ en 'Den Kleinen Zalm' zijn twee naast elkaar gelegen panden aan de Mechelse Zoutwerf. Ze zijn eigendom van de stad en worden momenteel gebruikt als kantoorgebouw onder de naam ‘De Zalm’. De imposante voorgevel van het visverkopershuis 'In den Grooten Zalm’ werd opgetrokken tussen 1530 en 1536 naar ontwerp van Willem Van Werchtere. De gevel is een van de vroegste voorbeelden van vroegrenaissance in België en heeft daardoor een uitzonderlijke kunsthistorische waarde.

Als voorbereiding van de restauratiewerken werd naast de historiek van de panden ook hun stabiliteit bestudeerd. Er werd een kleur- en materiaaltechnisch onderzoek uitgevoerd, samen met een proefrestauratie en een grondige studie van het beeldhouwwerk. Tijdens deze vooronderzoeken stelde men de erg verweerde toestand van de decoratieve en structurele elementen vast. De balk die de kooflijst ondersteunt moest dringend hersteld worden. Hiervoor was een zorgvuldige en stapsgewijze samenwerking tussen restaurateurs en stabiliteitsspecialisten van groot belang, om schade te vermijden aan het gepolychromeerde beeldhouwwerk.

Op basis van de onderzoeksresultaten en de proefrestauratie werd beslist om de middennegentiende-eeuwse, tweekleurige afwerkingslaag bloot te leggen. Het verflagenpakket werd eerst gefixeerd en vervolgens gefaseerd blootgelegd tot op de negentiende-eeuwse laag.

Verder werden enkele traditionele herstellingen uitgevoerd aan de gevels en de daken van beide panden. Tijdens en na de werken bleef de kantoorfunctie behouden.

Het agentschap Onroerend Erfgoed begeleidde het restauratietraject en verleende premies voor onderzoek en restauratie. Deze restauratie is een mooi voorbeeld van een conserverende aanpak met doorgedreven vrijlegging van historisch waardevolle afwerklagen op een buitengevel. Dit was mogelijk dankzij de uitgebreide vooronderzoeken en proefrestauratie. De historische gevel is hersteld in zijn grandeur, met behoud van de waardevolle patina.

Project
Restauratie ‘In den Grooten en Kleinen Zalm’
Oorspronkelijke functie
voormalig ambachtshuis der visverkopers
Nieuwe functie
kantoren
Bescherming
als monument sinds 1943
Oplevering
2017
Premie
deels bekostigd met een erfgoedpremie: € 65.800 voor het onderzoek, € 826.304 voor de restauratie
Ontwerper
TV ARTER & Lode de Clercq