WELLEN - Kerk van Ulbeek

Wellen
Voormalige parochiekerk wordt een neutrale afscheidsplaats

Toen de gemeente Ulbeek in 1938 een nieuwe kerk in gebruik nam, verloor de oude Sint-Rochuskerk haar functie. Ze werd ontwijd en kende vervolgens een sterk wisselend gebruik als onder meer parochiezaal, toneelzaal, fabriekshal en opslagplaats voor een meubelbedrijf. Bij aanvang van de restauratie in 2011 waren het dan ook slechts restanten van de oorspronkelijke kerk die er nog stonden.

In de jaren 1990 was er sprake van een totale sloop, om het omliggende kerkhof te kunnen uitbreiden. Maar na overleg met Monumenten en Landschappen (nu: Onroerend Erfgoed) werd besloten om de uitbreiding van de begraafplaats in de kerk zelf onder te brengen, zodat het volume van het kerkgebouw kon behouden blijven. Dat maakt immers deel uit van het als dorpsgezicht beschermde plein, met de imposante brouwerij Hayen aan de overkant. Op die manier bleven zowel het waardevolle plein als de oude kerksite bewaard. In 2004 werd de kerk zelf beschermd als monument.

Bij archeologisch onderzoek in 1998 trof men in het koor resten aan van een romaans en gotisch kerkje. Die restanten zijn nu als archeologische site zichtbaar onder een glazen overkapping.

Vandaag vormt het geheel een unieke afscheidsplek bij begrafenissen. In de overgang van het koor naar het schip is een moderne 'tafel' voorzien voor het plaatsen van de kist bij het afscheidsmoment. Er is ook ruimte voor veertig individuele graven en een twintigtal urnen. De voormalige kerk is, door de afwezigheid van expliciet christelijke of katholieke symbolen, bovendien een neutrale begraafplaats, en dus geschikt voor afscheidsceremonies in elke religie.

In 2012 was de gerestaureerde en herbestemde kerk van Ulbeek winnaar van de Vlaamse Monumentenprijs.

Project
Herbestemming van een kerk tot begraafplaats
Oorspronkelijke functie
parochiekerk (tot 1938) en omliggend kerkhof
Nieuwe functie
begraafplaats, columbarium, stille ruimte, archeologische site
Bescherming
als monument sinds 2004
Aanleiding opgraving
bouwaanvraag (1998)
Oplevering
2012
Premie
deels bekostigd met een erfgoedpremie van € 480.168,54 
Ontwerper
architectenbureau Vantilt-Houben en architectenbureau De Wyngaert