ZONNEBEKE - Church Dugout

Zonnebeke
Schuilplaats verborgen onder het kerkpuin.

Diep verscholen onder de grond in de Westhoek, bevinden zich tientallen soldatenverblijfplaatsen uit de Eerste Wereldoorlog. Niet zelden gaat het om omvangrijke constructies die tot honderden soldaten konden herbergen, en de uitgeputte manschappen even wat rust geven. Hoewel verschillende van deze zogenaamde dugouts heel goed bewaard zijn, is het zo goed als onmogelijk ze te bezoeken of te ontsluiten, om redenen van veiligheid en toegankelijkheid.

Een uitzondering hierop is de Zonnebeke Church Dugout, gelegen naast de nieuwe parochiekerk van het gelijknamige dorp. Deze constructie werd in het najaar van 1917 gebouwd onder het puin van de vernielde middeleeuwse kerk. Door die enorme puinbuffer was het niet noodzakelijk om de dugout heel diep aan te leggen. Een diepte van 3 tot 5 meter onder het maaiveld bood al voldoende veiligheid tegen de impact van granaten. De relatief ondiepe ligging en de goede bewaartoestand, maakten het mogelijk om de structuur gedurende een beperkte tijd droog te pompen en toegankelijk te maken. De nabijheid van het Passchendaele Memorial Museum was vanuit toeristisch oogpunt ideaal voor een publieke openstelling.

Hieraan ging echter een grondige studie vooraf, waarbij men onderzocht hoe een veilige openstelling verzoend kon worden met de nodige zorg voor de aanwezige erfgoedwaarden. Zo werd een stabiliteitsonderzoek uitgevoerd, evenals een studie naar het destijds gebruikte constructiehout. Een volledige 3D-scan moest dan weer een virtueel bezoek toelaten. De grote detaillering van die scan maakte het echter ook mogelijk om eventuele kleine bewegingen of verschuivingen van het hout vast te stellen. Tot slot werd onder archeologische begeleiding een dichtgestorte trap terug opengemaakt, om een veilige circulatie te kunnen garanderen. De publieke openstelling kaderde in de massaal gevolgde herdenking van de Slag van Passendale, in het najaar van 1917. Ze werd gespreid over honderd dagen en duurde van 31 juli tot 11 november 2017. Maar liefst 45.000 bezoekers daalden af onder de grond.

 

Project
Tijdelijke openstelling van een ondergronds oorlogsrelict
Oorspronkelijke functie
schuilplaats
Bescherming
als monument sinds 1994
Oplevering
2017
Premie
deels bekostigd met een erfgoedpremie van € 16.000,07 voor onderzoek
Bedrijf
gemeente Zonnebeke